BULUĞ -UL MERAM minedilletil ahkam

MÜELLİF –Ebul fadl Ahmed ibn Ali el askani el mısri

 

Mısırda , saban 10 hicri 773 yılında doğmuştur , annesi küçük bir çocukken vefat etmiştir babası ise daha sonraki yıllarda vefat etmiştir .

Babasının vasiyyetcilerinin birisinin yanında yetişmiştir , önce kuranı öğrenmiş daha sonra bütün ilim dallarında ilim tahsil etmiştir , kendi asrında pek çok ilim ehliyle görüşmüş ve onlardan istifade etmiştir , hicaz , şam ve mısırda bulunan pek çok alime talebelik yapmıştır .

Allah ın tevfikiyle kısa bir sürede bütün ilim dallarında erişilmez ilme ulaşmıştır , ancak dengi olmadığı ilim ise hadis ilmidir .

Meşhur hocaları , hafız el ıraki , ibn mulakkin el bulkini, izzeddin bin cemaafiru zabadi .

Yüz elliden fazla eseri vardır , kısaca , fethul bari , el isabe fi temyizsiz sahabe , tenzih tehzib, et tağrib , metalibul aliye .

Bu buyuk alim, bilinen ismiyle Hafız ibn Hacer , 18 zilhicce miladi 852 vefaat etmiştir .

 

Kitabın adı; Buluğ, ulaştırmak ,ulaşmak, meram ise arzu, istek anlamındadır , kitabın adının tercümesi ise

(Hükümlere ait delillerde arzu edilene ulaşmak) dır .

 

Bilki ; kendisiyle Allah a ibadet ettiğimiz hükümlerin aslı kitap ve sünnettir , bütün hükümler ve delilleri bu iki asla dayalıdır , yani racidir.

İcma ve kıyasa gelince , onlar şeriatın müstakil bir kaynağı değil , bilakis bu iki asla yani kitap ve sünnete tabi olan şeylerdir , buna göre şer i delillerin kaynağı esas olarak kitap ve sünnettir .

Kur an delil getirildiğinde bu delilin subutuna bakılmaz , çünkü kur anın tümü mütevatirdir kesin ve kat i olarak sabaattir , kur andan getirilen deli lsadece hükme delaleti yönünden incelenir , sünnetten getirilen delil ise hem subutu hemde delaleti açısından incelenir.

 

 

Bilki; insanların hükümler hususunda kendilerine tabi oldukları ve mezhepleri bütün alemde intişar eden dört imam vardır , bunlar sırayla şöyledir .

 

A, İmam ebu hanife , adı numan bin sabit , hicri 80 yılında küfede doğmuş 150 yılında bağdadda vefat etti , hammad bin ebu Süleyman dan ders almıştır (tabiindendir) , ebu hanife nin mezhebi daha çok kıyas ve reye dayandığı için kendisi ve talebeleri , ehli rey diye meşhur olmuştur , ebu hanife hadis uydurucularının küfede kök salmaları sebebiyle , rivayetlere karşı sıkı bir tutum sergilemiştir , hadis ve rivayeti ilimleriylede uğraşmadığından mezhebinde rey ve kıyas çoğalmıştır .

 

B,  imam malik bin enes ,hicri 93 yılında medinede doğmuş 179 yılında aynı şehirde vefat etmiştir , muvatta isimli hadis derlemesi vardır ,imam Muhammed eş şeybani ve imam Şafii ye hocalık etmiştir , maliki mezhebinin diğer mezheblerden ayrıldığı nokta , Medinelilerin uygulamalarını hadislere taktim etmesidir .

 

C, imam Muhammed bin idris eş Şafii , 150 yılında gazzede doğmuş 204 yılında mısırda vefat etmiştir , imam malikden ve hanifenin talebesi muhammedden ders almıştır , imam Şafii  nasurus sunnedir (sünnetin destekleyicisi) , çok büyük eserler bırakmıştır , fıkıh ve hadis usulünün temelini atmıştır , kıyas ve rey ehliyle mücadele etmiş sünnet ve hadis ehlini desteklemiştir , er risale , cımaul ilm , el um kitablarından bazılarıdır , ahmed bin hanbel ile hocalık talebelik ve arkadaşlık etmiştir .

 

D, imam ahmed bin hanbel , hicri 164 yılında bağdadda doğmuş 241 yılında bağdadda vefat etmiştir , ahmed bin hanbelin mezhebi rey ve kıyasdan çok ayet hadis ve sahabeden gelen kavillere dayanır , o fıkıhta imam olduğu gibi hadistede imamdır . müsnet isimli bir hadis mecmuası vardır , sahabe ve tabiinin ilmini kendi yanında toplamıştır , ehli sünnet vel cemaat akidesindede sapık fırkalara karşı mücadelesiyle sembol isimdir , ehli sünnetin imamı , lakabını almıştır , bu imamlardan başka mustakil içtihat sahibi pek çok imam vardır , ishak bin rahuye , leys bin saad , Abdullah bin mubarek , evzai , bunlar başlıcalarıdır , ancak bunların fıkhi görüş ve içtihatları kendi adlarıyla yayılmamıştır

 

Bilki ; hükümler hususunda selefi salihinin yolu güç yetirenlerin kuran ve sünnete müracaat etmesi , güç yetiremeyenlerin ilim ehline uyması şeklindeydi , ( selef , ilk üç nesil, sahabe dahildir ), selef nesilleri dünyadan ayrılınca 4.yüzyılda taklitçiliğin ilk görüntüleri ortaya çıktı , (taklit , ilim ehli arasındadır ), daha sonra kör taklit ve taassub alimleriyle avamıyla ümmet arasında kökleşti , öyle oldu ki ilim talep edenler kur an ve sünneti kavramak ve anlamak çabasını bir kenara bırakıp filan ve fulanın görüşlerini almaya ve kavramaya  ömür adadılar  , yetişenler bunun içinde yetişti yaşlananlar bunun içinde yaşlandı , (Abdullah bin mesudun sözüdür) .

 

Buluğ ul  meram kitabının özellikleri

 

A, ibn hacer , hadisleri tahriç etmeye özen göstermiştir .

 

B, pek çok yerde hadisin sıhatine ve zayıflığına işaret etmiştir .

 

C, hadislerin farklı lafızları arasında , en sahih ve en kapsamlı olanı zikretmeye özen göstermiştir .

 

D, gerekli yerlerde hadisin farklı rivayet şekillerine yer vermiştir .

 

E, bu kitaptaki hadisleri en meşhur ve mutever olan sahih sünen ve müsnet kitaplarından seçmiştir .

 

F, ibn hacer bu kitapta , bu hadisi yedisi rivayet etmiştir dediğinde müsnetle birlikte altı hadis kitabı zikretmiştir , altısı rivayet etmiş dediğinde meşhur altı hadis kitabını kast etmiştir , beş dediğinde buhari ve Müslim hariç , dört dediğinde dört suneni kasteder , üçü dediğinde ibn mace hariç üç suneni kasteder , muttafekun aleyh dediğinde buhari ve müslimi kasteder .

 

Buluğ ul  meram ın şerhleri

 

A, el betrut temam , bunun müellifi ibn mağrebi ismiyle meşhur Yemenli bir muhaddistir .

 

B, subulus selam , muellifi allame sanani .

 

C, fethul allam , dört , şerhi buluğul meram müellifi sıdık hasan han .

 

D, tavdihul ahkam , buluğul meram müellifi Abdullah el bessam .

 

E, etfahul keram şerhi buluğul meram müellifi safiyur rahman el mubarek furi .

 

F, fethul zil celali vel ikram muellifi Muhammed bin Salih el useymin .

 

KİTABU TAHARE  BABÜL MİYA (sular babı)

 

An ebu hureyre ra gale resulullah sav ; fil bahri , huve tahuru mauhu el hillu meytetehü , ( deniz suyu temizdir ölüsü helaldir) ahracahu Erbaa ve ibn ebi şeybe , vel lafzu lehuve sahhahhahu ibn hüzeyme ve tirmizi  ve ravaahu maliki , Şafii , ahmed .

 

Muellif kitabına kitabu tahare ile başladı , çünkü iki şehadetten sonra , islamın rukunlerinin en büyüğü olan namaz için taharet şarttır , namazın şartları içinde en tafsilatlı (açıklamalı )olan şartta taharettir .

 

Kitap kelimesinin kökü sözlükte , bir şeyi cem edip bir araya getirmek, anlamındadır , ıstılahi (terim) anlamı ise , başkalarına ulaştırmak için sayfalar üzerine yazılan şeydir , alimler arasında , bölümlerin ve fasılların bir araya gelmesiyle oluşan yazıya kitap denir.

 

 

Bilki ;taharet(temizlik) , hissi (maddi) ve manevi pisliklerden temizlenmek ve arınmakdır ,bu acıdan taharet ikiye ayrılır.

 

A . manevi taharet  ; bu şirkten ve bütün kötü ahlaklardan arınmak demekdir , nitekim yüce Allah şöyle buyurur ;onlar öyle kimselerdir ki Allah onların kalplerini tathir (temizlemek) etmek istemedi .maide 41

 

Manevi taharetin zıddı manevi necasettir(pislik) buda yüce Allah ın şu buyruguyla sabittir ;müşrikler başka bir şey deyil ancak necistir.(pislik) tevbe 28

 

B. hissi teharet ;bu hadesden ve necasetten temizlenmekdir bu acıdan hissi teharet ikiye ayrılır.

 

1. Hadesden taharet ; hades(abdestsizlik)  namaz ve kendisi için taharetin şart oldugu diğer ibadetlere engel olan beden ile kaim bir vasıfdır .

iki türlü hades vardır ,büyük hades küçük hades

 

güsül ile giderilen manevi kirlilik haline büyük hades denir

abdesti gerektiren manevi kirlilik haline küçük hades denir .

 

2.Necasetten taharet ; bedene elbiseye veya namaz kılınan mekanlara bulaşmış olan necasetlerin temizlenmesidir ,( bunun ayrıntısı necasetin izalesi babında gelecektir)

 

Hadesten tahare ile necasetten tahare  arasında önemli bir farklılık vardır  , buda biri için şart olduğu halde diğeri için niyetin şart olmamasıdır , hadesten tahare için niyet şarttır ancak necasetten tahare için şart deildir .

 

Tahare kendisi ile gerçekleştirilen maddelere göre ikiye ayrılır,

 

a ; su ile tahare

b; toprak ve onun cinsinden olan tahare

 

BABUL  MİA  ( sular babı )

 

 

Bilki ;  su  yaratılışı üzere baki kaldığı ve ona başka bir  madde karişmadığı müddetçe icma ile temizdir  , yüce Allah  şöyle buyurmaktadır ; ve gökten temiz bir su indirdik ( furkan 48)

eğer koku tat ve renk sıfatlarından herhangibirisi necasetin karışması ile değişirse  icma ile necistir  , kullanılması caiz değildir , eğer  bu  üç  sıfattan biri  ağaç yaprağı , sabun , hamur ve bunlar gibi  temiz bir maddenin karışması ile  değişir ve bunlar suya galip olmaz ise  , ilim ehlinden bazısına göre tartışmalı olsa bile  , sahih  görüşe göre  bu su temizdir  , kendisiyle necaseti tahare yapılır  , buna göre şöle dememiz sahihtir  ,  su iki kısma ayrılır  .

 

a ; temiz ve temizleyici olan su  , yaratılışı üzere baki kalan veya kendisine  temiz bir maddenin  karışmasıyla  , üç vasfı değişsede  o maddenin galib olmadığı  ve kendisinden su ismini  gidermediği  bütün sular  temiz ve temizleyicidir .

 

 

b ;  necis su ;  üç vasfından biri  necasetin karışmasıyla  değişen sudur  ,  kullanılması caiz değildir  , kendisiyle  hades kalkmaz  ve necaseti  gidermez  .  

 

SULAR İLE İLGİLİ GENEL KAİDELER

 

 

Su temizdir ve temizleyicidir , bir necasetin karışmasıyla kokusu veya rengi veya tadı değişmedikçe bu iki vasfını kaybetmez .

 

BİRİN ci HADİSİN ŞERHİ

 

 

Hadisin derecesi ; Bu hadis sahihtir , tirmizi rh şöyle der ; bu hadis hasen , sahih bir hadistir onun hakkında buhari ye sordum  bana sahih olduğunu söyledi , bundan başka pek çok ilim ehli hadisin sahih olduğuna hükmetmiştir .

 

Hadisin ravisi ;  ebu hureyre ra , Abdullah veya Abdurrahman bin sadr , Abdurrahman isminin şeyh bin baaz raci olduğunu söylemiştir , devs kabilesindendir , sav en çok hadis rivayet eden sahabedir .

 

Ömer  ra  zamanında fıkıh sahibi olduğu için  kadı olarak görevlendirildi , Hicretin 59 senesinde medinede vefat etti , kendisinden yaklaşık 5384 hadis rivayet edilmiştir .

 

Hadisin vurud sebebi ; bu hadis imam malikin ve başkalarınında rivayet ettiği gibi , bir kişinin şöyle sormasıyla varid olmuştur ;ya rasulululah ; bizler gemi ile yolculuk yapıyoruz yanımızdada az miktarda su taşıyoruz  eğer o su ile abdest alacak olursak susuzluktan helak oluruz , şu halde biz denizin suyu ile abdest alabilirmiyiz , bu hadisi soranın Abdullah el mudlici veya Abdullah el erkı  ra  olduğu söylenmiştir .

 

Bu hadisten sav güzel öğreticiliği ortaya çıkmıştır , oldukça özlü sözlerle büyük bir esasıda ortaya çıkmıştır .

 

Bu hadisten anlaşılan diğer bir husus , ihtiyaç anında sorulan soruya fazlasıyla cevap vermenin müstehablığıdır , çünkü o kişi denizin suyu hakkında soru sormuş sav ise cevabında suyun hükmüyle birlikte meytesinin hükmünüde haber vermiştir , çünkü suyun hükmü hakkında bilgisi olmayan  meytenin hükmü hakkında bilgisizdir .